https://www.facebook.com/tiranatodaycom/videos/353631585081585/
Ballona me ajër të nxehtë, kabllo elektrikë, trena në ecje e sipër, zhytje nën ujë, dhe tunele nëntokësore: përpjekjet më të zgjuara dhe të jashtëzakonshme të qytetarëve nga Berlini Lindor për të fituar lirinë. Të paktën 138 njerëz, vdiqën në përpjekje për të kapërcyer Murin e Berlinit. Të tjerët, ia dolën të arratisen…
Çfarë jemi të gatshëm të sakrifikojmë për të fituar lirinë? Disa nga përgjigjet e mundshme të kësaj pyetjeje, mund të gjenden në historinë e të gjitha grave dhe burrave që rrezikuan jetën e tyre për t’u arratisur nga Berlini Lindor në kohën e Murit, që e ndante atë nga Berlini Perëndimor: 28 vitet e “Luftës së Ftohtë” – nga 13 gushti 1961 deri më 9 nëntor 1989 – gjatë të cilave qindra tentativa arratisje nuk patën sukses, por disa prej tyre qenë me siguri kreative. Në një kohë kur flasim për ndërtimin e mureve të reja, historitë e tyre na tregojnë se (ndoshta) asgjë më shumë sesa dëshira për liri, nuk e nxit gjeninë njerëzore.
Arratisje nëpërmjet kabllove të tensionit të lartë
Akrobati gjerman, Horst Klein, bëri bujë në fillim të vitit 1963, kur falë aftësisë së tij profesionale, arriti të transformonte një kabllo të tensionit të lartë, që për momentin nuk ishte në punë dhe që shtrihej përgjatë murit, në një piste arratie. Në fillim eci duke u kapur me duar në kabllo, rreth 20 metra lart mbi kokën e rojave kufitare. Kur ndjeu lodhje u pikas, dhe filloi të ecë mbi kabllo më këmbë. Duke u përpjekur të mbajë ekuilibrin arriti deri në gjysmë të rrugës, kur rrëzohet dhe thyen të dyja krahët. Por gjithsesi kishte arritur të kapërcente kufirin.
Nëpërmjet një balloni të improvizuar
Mekaniku Hans Strelczyk dhe muratori Gunther Vetzel, përdorën aftësitë e tyre për të ndërtuar një ballon më ajër të nxehtë, me ndihmën e disa manualëve të marrë në bibliotekë. Ndihmën më të madhe ata e patën nga gratë e tyre, që e qepën ballonin me copa prej liri dhe batanijesh të ndryshme. Ata dështuan në dy përpjekjet e para, por natën e 16 shtatorit 1979 e provuan sërish.
Së bashku me katër fëmijët, të dyja çiftet fluturuan për 2.5 kilometra, deri kur balloni nisi të shfaqte problemet e para, duke filluar të ulej poshtë, çka i detyroi ata të zbrisnin në tokë: të dekurajuara, të dyja familjet qenë gati të ktheheshin në shtëpi, kur takuan një roje kufitare i informoi se ia kishin dale mbanë: kishin arritur në Perëndim.
Arratisje nga nëntoka
Shumë qytetarët u përpoqën të arratisen nëpërmjet tuneleve nëntokësore, që ekzistonin midis dy pjesëve të ndara të qytetit të Berlinit. Por shpesh këto rrugë ruheshin mirë nga rojat kufitare, dhe tentativat dështonin. Për shembull, në vitin 1964, 30 studentë nga Berlini Perëndimor, përfshirë 25-vjeçarin Wolfgang Fuchs dhe astronautin e ardhshëm Reinhard Furrerm, gërmuan një tunel të madh për t’i ndihmuar kushërinjtë e e tyre të arratiseshin: Tuneli i famshëm Nr. 57, për të cilin është realizuar edhe një film.
Me një gjatësi prej 145 metrash, dhe 1 metër e gjysmë i lartë, tuneli fillonte nga bodrumi i një furre buke, dhe vazhdonte nën kopshtin e një shtëpie: u deshën disa muaj që ai të hapej, por në fund mundësoi arratisjen e 57 berlinezo-perëndimorë drejt Lindjes.
Me kavon e makinës
Më 31 mars 1983, Michael Becker dhe Holger Bethke, u ngjitën mbi çatinë e një ndërtese 5-katëshe në anën lindore të Murit, dhe gjuajtën me një shigjetë, e cila ishte lidhur një tel prej çeliku – drejt një godine në Berlinin Perëndimor, ku vëllai i tij Holger, ishte gati ta kapte dhe rregulluar kavon. Ajo ishte faza e parë e arratisjes. E dyta, parashikonte shndërrimin e kavos në një lloj teleferiku të improvizuar. Ashtu si në filmat më të mirë aksion, operacioni pati sukses vetëm në përpjekjen e tretë.
Kapja e trenit ne ecje
Në dhjetorin e vitit 1961, Harry Deterling, një sportist 27-vjeçar, planifikoi një arratisje për të cilën fitoi titullin “Treni i fundit drejt Lirisë!”. Ishte errësuar, kur treni i tij mbërriti ngadalë në stacionin e fundit, rreth 1 milje larg nga Berlini Perëndimor. Në vend se të ndalonte, Darling eci papritmas në një udhë të braktisur që kalonte përmes murit.
Rojet kufitare nuk arritën të reagonin në kohë. Treni u ndal në Spandau, në zonën perëndimore, duke e lejuar Darling, familjen e tij dhe 16 të tjerë të qëndronin në Berlinin Perëndimor. Në tren kishte gjithashtu 7 pasagjerë, të cilët zgjodhën të ktheheshin pas.
Duke vrapuar drejt perëndimit
Filmat kanë prirjen t’i përshkruajnë rojet kufitare të Gjermanisë Lindore si robotë të pashpirt, të gatshëm të bënin gjithçka për dashurinë ndaj “atdheut” dhe komunizmit. Por ky nuk është rasti: historianët kanë zbuluar se shumë prej ushtarëve ishin po aq të dëshpëruar, saqë do të donin edhe ata të arratiseshin. Kjo është arsyeja pse shumë prej tyre kërkuan të angazhoheshin si roje në kufi. Vlerësohet se mbi 1300 ushtarë, u arratisën vetëm në 2 vitet e para të ekzistencës së Murit.
Arratia më e famshme, ishte ndoshta ajo e Conrad Schumann-it më 15 gusht 1961. Muri ishte ende në ndërtim e sipër: kishin kaluar vetëm 3 ditë nga bllokimi i kalimit të lirë midis pjesëve perëndimore dhe lindore të Berlinit. Schumann, asokohe 19-vjeç, arriti të kapërcente murin ndërsa një fotograf po e fotografonte pa dijeninë e tij. Vrapimi i tij drejt lirisë, u bë një nga simbolet e Luftës së Ftohtë.
Arratisje nëpërmjet zhytjes nënujore
Hubert Hohlbein, kishte kaluar shumë kohë në Berlinin Perëndimor para se të ndërtohej Muri, prandaj i mungonte jeta e dikushme. Kështu, me dy shokë ai planifikoi një arratisje përgjatë lumit Spree, që përshkonte qytetin, duke përdorur një kostum zhytjeje.
Arratia zgjati 1 orë e gjysmë, gjatë së cilës Hohlbein rrezikoi të zbulohej të paktën disa herë, por në fund ia doli mbanë. Për të çuar pjesën tjetër të familjes në Perëndim, ai iu bashkua më vonë grupin që do të hapte Tunelin 57, që i mundësoi nënës së tij të shkonte në Perëndim.
Përshtati për Tirana Today, Alket Goce
