Kam parë një pyll të tërë me shelgje/ Të gjithë të kërrusur sipas urdhrit të erës së rreptë/ Kam parë edhe majë malit një pishë të vetme/ Të djegur nga rrufeja, por të drejtë!” (“Një pyll me shelgje dhe një pishë e vetme”, shkëputur nga “Zgjimi i thellësive”, Xhevahir Spahiu).
80-vjetori I lindjes së poetit Xhevahir Spahiu është shënuar me një konferencë në Akademinë e Shkencave. Studiuesit e pranishëm u ndalën në tipare të vargjeve të Spahiut që jetoi e krijoi në dy kohë, duke vënë në dukje vetëdijen e tij letrare, metaforat dhe tejkalimin e metodës së realizmit socialist që për shumë dekada formatoi formën e përmbajtjen e letërsisë shqipe.
Gëzim Hoxha, nga Akademia e Shkencave tha se “Spahiu, luajti rol jetësor në formësimin e letërsisë moderne shqipe duke i dhënë zë e fytyrë një brezi, të tërë poetik të pas viteve 1970. Ai u bë i mirënjohur për imazhet poetike mbresëlënëse, për kritikën e mprehtë sociale dhe rezonancën e thellë të lirikave, te cilat shkëlqejnë edhe sot”.
Në vijim, studiuesi Bashkim Kuçuku, u ndal te shkrija mes karakterit dhe talentit, kur tha se “Spahiu është një nga ata shkrimtarë, qytetarë e veprimtarë të përhershëm që ka shumë materiale mbi jetën e tij. Jeta e Xhevahir Spahiut, ka kaluar një vrap drejt poezisë, dhe vrap drejt të drejtës, vrap drejt të drejtës në jetë dhe vrap drejt të drejtës dhe drejtësisë në poezi”.
Vite më parë, komplikimet shëndetësore i kanë mohuar Spahiut shprehjen, por ai ende është I pranishëm në takime letrare për të e për shkrimtarë të tjerë, duke ndjekur me endje, gjurmët e letërsisë dhe duke mbështetur zërat, ngjyrat e qëndrimet që sjellin mendjet e intelektualëve.
“I thanë fjalës: tani je e lirë!
Po fjala s’kish fuqi t’u thosh: nuk mw duhet!
E ç’më duhet,
kur s’e thashë atëhere kur duhet?
Kam mbetur pa krahë.
Kam mbetur pa qiell.
Jam jetë pa ëndërr.
Jam ëndërr pa jetë.
I thanë fjalës: je e lirë:
vështirë,- tha fjala,- sa vështirë!”
