Udhëheqësit evropianë përfunduan dy ditë samitesh të njëpasnjëshëm në Kopenhagen, të cilat u shënuan nga pengesat e kryeministrit hungarez Viktor Orbán, vetot e të cilit kanë penguar mbështetjen kolektive për Ukrainën dhe kanë sfiduar unitetin në një kohë të pasigurt kur Rusia rrit bombardimet e saj.
Pavarësisht lutjeve nga krerët e shteteve dhe qeverive të tjera, Orbán refuzoi kategorikisht të hiqte veton e tij ndaj përpjekjes së Ukrainës për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian, gjë që e ka penguar gjithashtu Moldavinë të përparojë në negociata.
Zgjerimi varet tërësisht nga unanimiteti. Një përpjekje e Presidentit të Këshillit Evropian, António Costa, për të ndryshuar rregullat e votimit dhe për të kaluar në një shumicë të kualifikuar u hodh poshtë shpejt nga udhëheqësi hungarez.
“Ky plan ka vdekur,” tha ai.
Orbán hodhi poshtë gjithashtu një iniciativë inovative për të lëshuar një kredi prej 140 miliardë eurosh për Ukrainën duke përdorur asetet e palëvizura të Bankës Qendrore Ruse, pavarësisht se homologu i tij belg, Bart De Wever, bëri një argument të zjarrtë për ndarjen e rreziqeve.
Belgjika është shtëpia e Euroclear, depozita qendrore e letrave me vlerë që mban pjesën më të madhe të aseteve ruse, duke e bërë atë objektivin kryesor të hakmarrjes së mundshme të Kremlinit.
“Dua sigurinë maksimale ligjore. Dua solidaritet”, tha De Wever të enjten në mëngjes . “Nuk mendoj se ky është një qëndrim i paarsyeshëm.”
Në fund të samitit, Orbán ofroi përgjigjen e tij.
“Belgjika ka nevojë për shpërndarjen e përgjegjësisë. Asnjë mënyrë. Ne nuk jemi pjesë e marrëveshjes”, tha ai, duke i quajtur argumentet e De Wever “shumë edukative”.
“Nëse Bashkimi Evropian vendos të prekë dhe të marrë paratë e dikujt tjetër, ne nuk do të jemi pjesë e asaj marrëveshjeje, kështu që nuk kemi asnjë përgjegjësi në të ardhmen.”
Mungesa e unanimitetit kërcënon të ndërlikojë atë që tashmë po shndërrohet në një skemë të ndërlikuar. Pa mbështetjen e 27 shteteve anëtare, Komisioni Evropian nuk do të ishte në gjendje të përdorte buxhetin e BE-së si garantuesin përfundimtar.
Komisioni po përpiqet gjithashtu të ndryshojë mënyrën se si rinovohen sanksionet për ta bërë ngrirjen e aseteve më të parashikueshme. Por edhe kjo do të kërkonte unanimitet.
Kryeministrja daneze Mette Frederiksen shprehu zhgënjimin e saj me Orbán në konferencën për shtyp përmbyllëse në Kopenhagen.
“Mendoj se duhet t’i përmbahemi strategjisë dhe zgjerimi i Bashkimit Evropian është pjesë e strategjisë sonë. Dhe është një çështje për të gjithë Bashkimin Evropian dhe në fakt për të gjithë kontinentin evropian. Dhe ne duhet të ndërtojmë një Evropë sa më të fortë të jetë e mundur, që në botën time do të thotë (të) zgjerohet Bashkimi Evropian”, tha Frederiksen.
“Nuk do të lejoj asnjë vend, dhe sigurisht nuk do ta lejoj zotin Orbán, të marrë vendime mbi të gjithë të ardhmen evropiane”, shtoi ajo.
Frederiksen sugjeroi që Kievi mund të përparojë punën e tij teknike ndërsa pret që vetoja të hiqet dhe grupi i parë i bisedimeve të pranimit (“Bazat”) të hapet. Më herët këtë javë, Komisioni Evropian njoftoi se Ukraina kishte përfunduar shqyrtimin e legjislacionit të saj për të gjashtë grupet “me shpejtësi rekord”.
“Nëse nuk jemi në gjendje ta bindim Viktor Orbán-in, atëherë thjesht mendoj se duhet të vazhdojmë me të gjithë punën që duhet bërë midis Ukrainës dhe Komisionit Evropian”, tha Frederiksen.
Nga ana e tij, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy akuzoi Orbán-in për fushatë zgjedhore.
Udhëheqësi hungarez ka qenë në pushtet për 15 vjet pa ndërprerje dhe përballet me sfidën e tij më të fortë, udhëheqësin e opozitës Péter Magyar, i cili ka marrë një epërsi të madhe në sondazhet e opinionit. Vendi do të mbajë zgjedhje në prill 2026.
“Po, kemi probleme me Hungarinë. Mund të flasim hapur për këtë sepse Viktor Orbán ka zgjedhje. Dhe mendoj se nuk është e zgjuar sepse ai ka zgjedhje, prandaj po bllokon një komb të madh prej 40 milionë banorësh në rrugën e tij drejt BE-së”, tha Zelenskyy.
“Sepse, meqë ra fjala, Rusia e filloi këtë luftë për shkak të vullnetit dhe zgjedhjes sonë, zgjedhjes sonë për të shkuar direkt në Evropë. Sepse ndihemi njësoj dhe ndajmë të njëjtat vlera me të gjitha vendet e tjera evropiane”, shtoi ai, duke iu referuar Revolucionit Maidan të vitit 2014.
Ndërsa bllokimi i anëtarësimit vazhdon dhe puna për 140 miliardë euro fillon, Brukseli po e mban nën vëzhgim paketën e 19-të të sanksioneve , të cilën Bratislava kërcënon ta vërë në veto.
