Pakënaqësi për zgjedhjen e Budapestit si pikë takimi mes presidentit Donald Trump dhe Vladimir Putin. BE-ja do të duhet të shqyrtojë se si të reagojë ndaj çështjes që udhëheqësi i Moskës të shkelë në territorin e BE-së
Deri mbrëmjen e djeshme, Brukseli nuk dha asnjë deklaratë zyrtare. Por koha dhe mënyra se si Donald Trump njoftoi samitin e mundshëm në Budapest shkaktoi shqetësim të konsiderueshëm. Për një numër arsyesh. E para është se rrezikon t’i ngjajë në samitit të mbajtur gushtin e kaluar në Alaska , ku Shtetet e Bashkuara dukeshin nën trysninë e kërkesave të Putinit. E dyta është se telefonata ndodhi vetëm 24 orë para takimit në Uashington me Presidentin ukrainas Zelensky. Takimi ishte planifikuar për të diskutuar dërgesën amerikane të raketave Tomahaëk me rreze të gjatë veprimi . Kjo, në këtë pikë, mund të vihet në pikëpyetje.
Jo vetëm kaq. Në ditët në vijim, BE-ja do të duhet të shqyrtojë se si të reagojë ndaj faktit që udhëheqësi i Moskës do të duhet të shkelë në territorin e BE-së. Përtej urdhrit të arrestit të lëshuar nga Gjykata Ndërkombëtare Penale, anëtare e së cilës Budapesti nuk është më, BE do të duhet të vendosë nëse sanksionet e lëshuara tashmë mund të përbëj një pengesë për të arritur në kryeqytetin hungarez, Putini do të duhet të fluturojë të paktën mbi Poloni ose Rumani (duke mos qenë në gjendje të fluturojë mbi qiellin ukrainas). Si ta trajtojmë këtë rrethanë? Një pyetje që shkakton disa pengesa. Gjithashtu sepse propozimi për të mbajtur samitin në Hungari nuk ishte dakordësuar me asnjë prej udhëheqësve evropianë, me përjashtim të kryeministrit Viktor Orbán. Kjo qasje shihet si një provokim dhe një mënyrë për t’i bërë “aleatët” evropianë të kuptojnë se nuk do të jenë ata që do të vendosin se si të arrihet paqja në Ukrainë.
Aspekti tjetër ka të bëjë me Këshillin Evropian të javës së ardhshme, i cili pritet të diskutojë sanksionet e reja kundër Rusisë. Kundërshtimi i shprehur nga Orbán dhe Fico i Sllovakisë tani merr një kuptim tjetër. Debati mbi këtë masë, ndërsa Uashingtoni e Moska diskutojnë se si të arrijnë një marrëveshje, bëhet i ndërlikuar, për të mos thënë më shumë. Dhe pastaj gjithçka anashkalon Evropën, e cila humbet rolin që mendonte se e kishte rifituar.
Për më tepër, biseda Trump-Putin u zhvillua ndërsa Komisioni i BE-së po prezantonte “Udhërrëfyesin” për mbrojtjen për të qenë “Gati” deri në vitin 2030 për t’iu kundërvënë Rusisë. Bashkimi po përpiqet të organizojë një formë fillestare të mbrojtjes që do të zbatohet gjatë pesë viteve të ardhshme. Por ka një të metë në projekt: “Shtetet anëtare janë përgjegjëse për mbrojtjen evropiane”, pranoi Përfaqësuesja e Lartë për Politikën e Jashtme, Kaja Kallas , dhe Komisioneri përkatës, Andrius Kubilius . Në të vërtetë, gjithçka në thelb po u besohet “koalicioneve vullnetare të aftësive”. Në thelb, shtetet individuale do të duhet ose do të jenë në gjendje të bien dakord për metodat e veprimit pa asnjë detyrim komunitar. Ky është gjithashtu rezultat i disa “ndalesave” të marra nga qeveritë, veçanërisht ato të Francës, Gjermanisë dhe Italisë, të cilat i kujtuan Ursula von der Leyen se përgjegjësia u takon qeverive kombëtare.
Prandaj, plani duket më shumë si një sugjerim. Ai bazohet në “koalicione aftësish”: grupe shtetesh që punojnë së bashku për të rritur pjesën e prokurimit të përbashkët në 40% deri në vitin 2030 (aktualisht 20%) dhe për të siguruar që të paktën 55% e investimeve të shkojnë në industritë evropiane. Ekzistojnë katër projekte kryesore: muri i dronëve, që do të jetë funksional brenda dy viteve; Garda Lindore e Krahut; sistemi evropian i mbrojtjes ajrore; dhe sistemi evropian i mbrojtjes hapësinore. Financimi mbetet për t’u sqaruar. Kubilius flet për një “shpërthim të madh” prej 6.8 trilionë eurosh gjatë dhjetë viteve “nga buxhetet kombëtare” dhe përdorimin e 300 miliardë eurove të pashpenzuara nga Fondi i Rimëkëmbjes.
./La Repubblica
