Që kur Izraeli filloi sulmin e tij ndaj Iranit, thirrjet për ndryshim regjimi janë bërë më të forta, me Presidentin e SHBA-së Donald Trump dhe Kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu që kanë ngritur mundësinë e shënjestrimit të udhëheqësit të plotfuqishëm të Teheranit, Ajatollah Ali Khamenei.
CNN ka risjellë në vëmendje një rast ku Shtetet e Bashkuara kanë ndryshuar regjimin në Iran.
Ja çfarë ndodhi:
Fushat e naftës: Në vitin 1953, SHBA- të ndihmuan në organizimin e një grushti shteti për të rrëzuar kryeministrin e zgjedhur në mënyrë demokratike të Iranit, Mohammad Mossadegh.
Ai ishte zotuar të shtetëzonte fushat e naftës në vend – një veprim që SHBA-ja dhe Britania e Madhe e panë si një goditje serioze, duke pasur parasysh varësinë e tyre nga nafta nga Lindja e Mesme.
Kulmi i Luftës së Ftohtë: Masa për shtetëzim u pa si popullore në Iran dhe një fitore për BRSS-në e atëhershme.
Forcimi i sundimit të Shahut: Qëllimi i grushtit të shtetit ishte mbështetja e monarkut të Iranit, Mohammad Reza Pahlavi, për të sunduar si Shah i Iranit dhe emërimi i një kryeministri të ri – Gjeneral Fazlollah Zahedi.
Grushti i shtetit: Përpara grushtit të shtetit, CIA, së bashku me Shërbimin Sekret të Inteligjencës Britanike, ndihmuan në nxitjen e zjarrit anti-Mossadegh duke përdorur propagandën. Në vitin 1953, CIA dhe SIS ndihmuan në bashkimin e forcave pro-Shah dhe organizuan protesta të mëdha kundër Mossadegh, të cilave u bashkua shpejt edhe ushtria.
Paratë e gatshme të SHBA-së: Për t’i siguruar Zahedit, kryeministrit të ri të vendit, njëfarë stabiliteti, CIA vuri fshehurazi në dispozicion 5,000,000 dollarë brenda dy ditëve nga marrja e pushtetit nga ana e tij, treguan dokumentet.
Pranimi nga SHBA-ja: Në vitin 2013, u publikuan dokumente të deklasifikuara të CIA-s, duke konfirmuar për herë të parë përfshirjen e agjencisë. Por roli i SHBA-së ishte i njohur: Ish-Presidenti Barack Obama pranoi përfshirjen në grushtin e shtetit në vitin 2009.
Kjo pati efekt të kundërt: Pas rrëzimit të Mossadeghut, SHBA-të forcuan mbështetjen e tyre për Pahlavi-n që të sundonte si Shah. Iranianët e kundërshtuan ndërhyrjen e huaj, duke nxitur ndjenjat antiamerikane në vend për dekada të tëra.
Revolucioni Islamik: Shahu u bë një aleat i ngushtë i SHBA-së. Por në fund të viteve 1970, miliona iranianë dolën në rrugë kundër regjimit të tij, të cilin e konsideronin të korruptuar dhe të paligjshëm. Protestuesit laikë kundërshtuan autoritarizmin e tij, ndërsa protestuesit islamistë kundërshtuan axhendën e tij të modernizimit.
Shahu u rrëzua në revolucionin islamik të vitit 1979, i cili i dha fund monarkisë së mbështetur nga perëndimi të vendit dhe shënoi fillimin e Republikës Islamike dhe sundimit klerikal.
