Për më shumë se dy dekada, Marwan Barghouti ka qenë i burgosuri më i njohur në burgjet izraelite dhe ndoshta i vetmi udhëheqës palestinez që, edhe nga burgu, gëzon pranim ndërpartiak.
Sipas shumë analistëve, ai është figura që mund të udhëheqë Gazën pas luftës. Gjatë negociatave në Sharm El Sheikh, Hamasi ka këmbëngulur në lirimin e tij si kusht për një marrëveshje shkëmbimi të të burgosurve, por Izraeli e ka përjashtuar çdo diskutim për të.
Fati i Barghoutit shihet si simbol i të ardhmes së Lindjes së Mesme.
Nga fshati Khobar në qelitë izraelite
I lindur në vitin 1959 në Khobar të Bregut Perëndimor, Barghouti iu bashkua Fatahut dhe OÇP-së në moshën 15-vjeçare.
U arrestua për herë të parë në moshën 18 vjeç dhe në burg përfundoi shkollën e mesme dhe mësoi hebraisht.
Më vonë, studioi në Universitetin Birzeit, ku u zgjodh president i këshillit studentor dhe u dallua për aftësitë drejtuese.
Në fund të viteve ’80, u bë anëtari më i ri i Këshillit Revolucionar të Fatahut dhe luajti rol udhëheqës në Intifadën e Parë.
Pas internimit në Jordani, u rikthye në 1994 dhe u zgjodh deputet në vitin 1996.
“Udhëheqësi i rrugës” dhe Intifada e Dytë
Gjatë viteve ’90, Barghouti drejtoi brezin e ri të Fatahut dhe krahun e armatosur, Tanzimin. Ai ishte kritik ndaj elitës palestineze në Tunizi, përfshirë vetë Arafatin.
Kur shpërtheu Intifada e Dytë në vitin 2000, ai përfaqësonte një balancë mes rezistencës dhe negociatave.
“Ne provuam shtatë vjet Intifadë pa negociata dhe shtatë vjet negociata pa Intifadë. Ndoshta është koha t’i provojmë të dyja,” deklaroi ai.
Përfshirja e tij e dyshuar në një sulm në Tel Aviv në 2002, ku u vranë tre persona, e bëri atë objektiv të ushtrisë izraelite.
U arrestua gjatë Operacionit “Mburoja Mbrojtëse” në Ramallah dhe në vitin 2004 u dënua me pesë burgime të përjetshme plus 40 vjet.
Ai refuzoi të njihte gjykatën, duke thënë se po gjykohej “për lirinë e një populli”.
“Mandela i Palestinës” dhe uniteti kombëtar
Nofka “Mandela palestinez” nuk është e rastësishme.
Ajo lidhet me kohëzgjatjen e burgimit dhe me ndikimin politik të Barghoutit.
Në vitin 2006, ai hartoi nga burgu “Dokumentin e të Burgosurve”, të nënshkruar nga përfaqësues të Fatahut, Hamasit dhe Xhihadit Islamik, duke bërë thirrje për pajtim kombëtar dhe zgjidhje me dy shtete.
Sipas analistëve, ai është një nga të paktët liderë palestinezë që mund të kapërcejë ndarjet partiake.
Hamasi, i vetëdijshëm për mungesën e legjitimitetit ndërkombëtar, e sheh Barghoutin si figurë unifikuese dhe potencialisht të pranueshme për drejtimin e Gazës së pasluftës.
Dilema izraelite dhe frika nga përsëritja e historisë
Në negociatat e vitit 2024, Hamasi hodhi poshtë një armëpushim që nuk përfshinte lirimin e Barghoutit. Netanyahu u shpreh se “nuk ka zgjidhje tjetër përveç fitores së plotë”.
Izraeli druhet se lirimi i tij do të fuqizonte politikisht si Fatahun, ashtu edhe Hamasin. Përvoja e vitit 2011, kur lirimi i Yahya Sinwar në këmbim të ushtarit Gilad Shalit solli pasoja afatgjata, bën që autoritetet izraelite të jenë tepër të kujdesshme.
“Sinwar u mjekua në një spital izraelit dhe më vonë udhëhoqi masakrën e 7 tetorit,” kujton një i afërm i pengjeve izraelite.
Barghouti është kandidati më i preferuar për të pasuar Mahmoud Abbasin.
Në sondazhe, ai kryeson ndaj Abbasit dhe liderëve të Hamasit me mbi 60% mbështetje.
Pavarësisht se nuk ka mbajtur kurrë pushtet, ai shihet si pasqyrë e shpresave palestineze.
Kritikët e shohin si një nacionalist me të kaluar të dhunshme, ndërsa përkrahësit si simbol i ringjalljes kombëtare.
Sot, ai vijon të qëndrojë në burg, me një doktoraturë në shkenca politike dhe dije të thelluara mbi politikën izraelite.
Për shumë palestinezë, ai është fytyra e shpresës; për Izraelin, një armik i rrezikshëm.
Lirimi apo qëndrimi i tij në burg nuk është thjesht çështje personale – por reflektim i një konflikti të pazgjidhur që mban peng të gjithë rajonin.
Për këtë arsye, ngul këmbë Hamasi në përfshirjen e tij në çdo marrëveshje të ardhshme, për të testuar gatishmërinë izraelite për paqe, apo sepse vërtet e sheh atë si liderin e vetëm të pranueshëm për Gazën e pasluftës?
